‘De ene Schepper en de vele goden’
Artikel in Mart-Jan Paul, Wim de Vries, Benno Zuiddam en Jan van Meerten (red.), Inzicht. Wetenschap voor Gods aangezicht. Labarum te Apeldoorn, 2023, 46-62.
Fragmenten uit het artikel. Zie pdf Monotheisme – samenvatting voor website
Mattheüs. Bijbelverklaring met Joodse en archeologische achtergrondenBoekpresentatie: 8 april 2025 in gebouw CvI te Nijkerk
1. Opening door Frank van Oordt
2. Mart-Jan Paul en Kees de Vreugd: doelstelling van het boek, enige voorbeelden.
3. Overhandiging van het boek door de uitgever
4. Reactie op het boek door Marco Rotman, lector CIS
Verslag: Oog voor de Joodse achtergronden van het Mattheüsevangelie
Op de website van de uitgever zijn de eerste twee hoofdstukken ter inzage:
Mattheüs – Dr. Mart-Jan Paul – 9789402911947 – De Banier (zie Inkijkexemplaar)
In de verklaring van de hoofdstukken worden meermalen Joodse gebruiken en uitdrukkingen behandeld en komt ook andere informatie uit de periode rond de eerste eeuw naar voren. De extra informatie wordt aangeduid met het paragraafteken en doorlopend genummerd. In onderstaande lijst is ook het hoofdstuk vermeld waarin deze paragraaf staat. Het betreft:
§1 Het belang van een stamboom – h. 1
§2 Jezus de Messias – h. 1
§3 Jezus de Zoon van David – h. 1
§4 Joodse huwelijksgebruiken – h. 1
§5 Vervullen – h. 1
§6 Jezus als historische persoon – h. 1
§7 Herodes de Grote – h. 2
§8 Overpriesters – h. 2
§9 Schriftgeleerden – h. 2
§10 Opvattingen over de ster – h. 2
§11 Het koninkrijk der hemelen – h. 3
§12 De achtergrond van de doop in de Jordaan – h. 3
§13 Johannes en Qumran – h. 3
§14 Zoon van God – h. 3
§15 Jezus’ jeugd en het Joodse onderwijs – h. 3
§16 Visserij in het Meer van Galilea – h. 4
§17 Rabbi en volgelingen – h. 4
§18 Synagoge – h. 4
§19 Het karakter van de Bergrede – h. 5
§20 Hypocrieten of toneelspelers – h. 6
§21 Joodse gebeden – h. 6
§22 Heer en Heere – h. 7
§23 Wonderen – h. 8
§24 Israël en de volken – h. 8
§25 De Mensenzoon – h. 8
§26 Joodse begrafenisgewoonten – h. 8
§27 Demonische activiteit en exorcisme – h. 8
§28 Tollenaar – h. 9
§29 Jezus en Qumran – h. 9
§30 Het aantal van twaalf discipelen – h. 10
§31 Gehenna, hel en dodenrijk – h. 11
§32 Sabbat – h. 12
§33 De Knecht in het boek Jesaja – h. 12
§34 Gelijkenissen – h. 13
§35 Timmerman of aannemer? – h. 13
§36 Zegenen en lofprijzing bij het eten – h. 14
§37 Getallen – h. 14
§38 Het wassen van de handen voor het eten – h. 15
§39 Rein en onrein – h. 15
§40 Ekklesia, gemeente – h. 16
§41 Poorten van het dodenrijk – h. 16
§42 Binden en ontbinden – h. 16
§43 Een overwinnende Messias en een lijdende Messias – h. 16
§44 Romeinse en Tyrische munten – h. 17
§45 Vormen van slavernij – h. 18
§46 Echtscheiding – h. 19
§47 Handoplegging en zegening
§48 Israël en de kerk – h. 19
§49 Palmtakken – h. 21
§50 Een Joodse gelijkenis over twee soorten gasten – h. 22
§51 Herodianen – h. 22
§52 De komende wereld – h. 22
§53 De Tien Geboden – h. 22
§54 De stoel van Mozes en de mondelinge overlevering – h. 23
§55 De Talmoed over het gedrag van Farizeeën – h. 23
§56 Harde kritiek op tegenstanders – h. 23
§57 De toekomstige bekering van Israël – h. 23
§58 Jeruzalem in later eeuwen – h. 23
§59 De tempel in Jeruzalem – h. 24
§60 Visies op de uitleg van de rede op de Olijfberg – h. 24
§61 Joodse opvattingen over de periode voor de komst van de Messias – h. 24
§62 Josephus over tekenen voor de verwoesting van Jeruzalem – h. 24
§63 De drie grote feesten – h. 26
§64 Beenderkistjes van de Kajafas-familie – h. 26
§65 Viering van de Paschamaaltijd in de eerste eeuw – h. 26
§66 Het nieuwe verbond – h. 26
§67 Corruptie van de hogepriesters – h. 26
§68 Waken en Messiasverwachting in de Paasnacht – h. 26
§69 Joodse achtergronden van de vraag van de hogepriester – h. 26
§70 De status van het verhoor door het Sanhedrin – h. 26
§71 Pontius Pilatus – h. 27
§72 Kruisiging – h. 27
§73 Geseling – h. 27
§74 Kruisiging binnen ongeveer twaalf uur – h. 27
§75 Golgotha – h. 27
§76 Josephus en de Talmoed over Jezus – h. 27
§77 Zonsverduistering – h. 27
§78 Het voorhangsel – h. 27
§79 Veranderingen in de tempeldienst – h. 27
§80 De aardbeving tijdens de kruisiging – h. 27
§81 Het Omerfeest – h. 28
§82 Vrouwen als volgelingen en getuigen – h. 28
§83 De Nazareth-inscriptie over lijkroof – h. 28
§84 Drie-eenheid – h. 28
Het werk verschijnt in samenwerking met het Centrum voor Israëlstudies (www.hetcis.nl) , het lectoraat Het Joodse karakter van het NT (www.jknt.nl), en drs. Kees de Vreugd van Christenen voor Israël.
‘The Words of God: Perspectives on Romans 3:2 in Light of the Old Testament’, in: Let God Be True. Perspectives on Romans 3.
Edited by Jacobus Kok, Jermo van Nes, and Jeremy D. Otten.
Chapter 12, pages 253-270.
Dedicated to Martin Webber on the Occasion of his 70th Birthday.
Gorgias Biblical Studies 73.
Piscataway: Gorgias, 2023.
Gorgias Press. Let God Be True
Pdf: M.J. Paul – Words of God – FS Webber – 2023
‘Tussen verzet en overgave – pastoraat aan zieke mensen’.
Hoofdstuk VI in H.C. van der Meulen (red.), Liefdevol oog en open oor. Handboek pastoraat in de christelijke gemeente. Zoetermeer: Boekencentrum, 1999, tweede druk 2001, derde druk 2004, vierde herziene druk 2010. Pagina’s 125-150.
Mart-Jan Paul, Wim de Vries, Benno Zuiddam en Jan van Meerten (red.), Inzicht. Wetenschap voor Gods aangezicht. Uitg. Labarum te Apeldoorn, 2023. 342 pagina’s.
Inhoudsopgave
Beknopt register van trefwoorden
Personalia
De presentatie op 30 maart in Apeldoorn: Opname Boekpresentatie ‘Inzicht: Wetenschap voor Gods aangezicht’ op 30 maart 2023 – Fundamentum (oorsprong.info)
Het bestaan van Israël roept allerlei reacties en vragen op. Binnen de kerken wordt hier vooral sinds de stichting van de staat Israël in 1948 intensief over nagedacht. Christenen lezen veel over Israël in de Bijbel, maar heeft het huidige Joodse volk nog dezelfde status? Gelden Gods beloften
nog steeds dit volk, of zijn ze bedoeld voor de christenen als het nieuwe volk van God? In deze bundel schrijven zeven predikanten uit vier kerkgenootschappen over deze vragen. De eerste drie bijdragen bieden een verhelderend overzicht van de vele opvattingen: in de kerkgeschiedenis, de dogmatiek en de Bijbeluitleg. Hierna volgen zeven Bijbelstudies, die laten zien hoe de standpunten concrete gevolgen hebben voor de Bijbeluitleg. Deze studies kunnen in kringverband aan de orde gesteld worden. De toegevoegde vragen helpen daarbij.
Onder redactie van dr. M. van Campen, dr. J. Hoek en dr. M.J. Paul; met medewerking van ds. J.H. Bonhof, ds. R. v.d. Kamp, ds. J.C. Overeem en ds. C. Sonnevelt.
Uitgeverij De Banier/Labarum te Apeldoorn, aug. 2022.
M.J. Paul, ‘De plaats van Israël in de uitleg van Bijbelgedeelten’, pp. 11-37
en de Bijbelstudie ‘Het nieuwe verbond (Jeremia 31:31-34)’, pp. 115-125.
‘The New Covenant in the Context of the Book of Jeremiah’,
in Hans Burger, Gert Kwakkel, Michael Mulder (eds.), Covenant: A Vital Element of Reformed Theology: Biblical, Historical and Systematic-Theological Perspectives, 124-45. SRT 42. Leiden: Brill, 2022.
Amidst many condemnations and warnings, the prophet Jeremiah announces a new covenant (31: 31–34). This new covenant fulfills an important role in the New Testament and in Christian theology. The purpose of this article is to establish what this passage means within the context of the book of Jeremiah and from that basis to look at how the new covenant has been handled within theological circles.
This article begins with a discussion of the structure of the book of Jeremiah (section 2), of chapters 30–33 (section 3) and of 31: 31–34 (section 4). After this, the meaning of the word ‘covenant’ will be dealt with (section 5). Five aspects of the new covenant will then be addressed: the recipients (section 6), the law in the hearts (section 7), the knowledge of YHWH (section 8), forgiveness (section 9), and the future (section 10). We move on to a discussion of the new perspective of the covenant (section 11) and address particular issues in the relationship between exegesis and systematic theology (section 12).
According to the agreement with Brill this is the final manuscript version.
Pdf: 2022 – 05_Paul_New_Covenant_Jeremiah_31.docx
‘Recente visies op het leven na de dood in het Oude Testament’, Theologia Reformata 64 (2021) 338-355.
Pdf van manuscript: Paul – Leven na de dood – TR – dec 2021
Velen denken dat de Israëlieten in de tijd van het Oude Testament een negatieve visie hadden op het leven na de dood. Alleen in de laatste Bijbelboeken zouden enige uitzonderingen staan.
De laatste jaren verschijnen er publicaties met een andere visie. In dit artikel wordt een overzicht geboden over de veranderingen in de afgelopen twintig jaar.
Daarbij wordt aandacht gegeven aan de sjeool en aan de gevonden grafgiften. Tevens worden de begrippen ‘ziel’ en ‘geest’ besproken, evenals de opvattingen over het goddelijke gericht na de dood.
Usually, it is assumed that the Israelites had a negative view of the afterlife in the Old Testament, with some exceptions in the later texts. In several recent publications, in the last twenty years, changes are made. In this article, these new visions are described and to some extent evaluated. Important questions are: What does the word sheol mean and is it the destination of believers? How can we interpret the many gifts for the deceased found in burial places in Israel? Related to the view on life after death, is the view of the nature of man. What is the meaning of nefesh (soul) and ruaḥ (spirit)? And how do we have to view God’s judgment: only in this life or also after death?
This article gives an overview of recent approaches, without going into detailed exegesis. The goal is to stimulate further research on this subject, which is also related to the study of the New Testament, Anthropology and Judaism.
Dr. Mart-Jan Paul en dr. Jan Hoek
In de Bijbel staat honderden keren dat God sprak tot mensen. Gebeurde dat letterlijk en welke middelen gebruikte Hij? Wat betekent dit voor het gezag en de uitleg van de Schrift? Over dit belangrijke onderwerp is slechts weinig gepubliceerd.
God is blijven spreken tot mensen nadat de Bijbel afgerond was. In de loop van de geschiedenis hebben allerlei personen zich beroepen op de leiding van Gods Geest en op dromen en visioenen. Ook in onze tijd spreken mensen over Gods leiding van hun leven, al of niet op grond van Bijbelteksten. Predikanten leggen het Woord van God uit, maar in welke mate kunnen zij namens God spreken, vooral in concrete situaties?
Uitg. Labarum te Apeldoorn, oktober 2021.
Deel A. Gods spreken in de Bijbel 18
Deel B. Geloven in God die spreekt 235
Literatuur 385
Beknopt register van bijbelteksten 407
Beknopt register van onderwerpen 409
Beknopt register van personen 413
Mozes neemt afscheid en houdt in Deuteronomium een indringende toespraak. Hij waarschuwt en bemoedigt. Aan het eind van het boek komen zegeningen en vervloekingen. Mozes verwacht dat het volk een keer ongehoorzaam zal zijn en door God gestraft zal worden. Toch verbreekt God de relatie niet. Volgens Deuteronomium 30:1-10 komt er bekering van het volk.
In de lezing komt ook naar voren dat latere profeten spreken over vernieuwing van het hart en vernieuwing van het verbond.
De gebruikte PowerPoint: Nijkerk – CvI – Toekomst Israel in Deut – 21 april 2021
Jezus heeft op een berg een uitgebreide toespraak gehouden. Deze Bergrede staat opgetekend in Mattheüs 5-7. Daarin geeft de Heiland richtlijnen hoe Hij gediend wil worden. Deze boodschap wordt echter op veel verschillende manieren uitgelegd. Allerlei christenen vinden de voorschriften te idealistisch en leggen ze naast zich neer. In deze lezing belicht ik achtergronden, mede vanuit Joodse verklaringen. Want een deel van onze misverstanden heeft te maken met het feit dat we de Joodse achtergrond van het Evangelie naar Mattheüs te weinig kennen.
De lezing gaat vooral over hoofdstuk 5. De uitleg wil ik toespitsen op een lastige tekst aan het eind van dit hoofdstuk, de oproep om volmaakt te zijn (5:48). Er zijn goede redenen om aan te nemen dat die vertaling niet correct is. Meer zicht op de Joodse achtergrond kan ons helpen bij het begrijpen van de radicale uitspraken in de Bergrede.
De gebruikte PowerPoint (inclusief literatuur): Nijkerk – Bergrede – 20 okt 2021
Lezing voor Bijbelschool Filadelfia
Een video over de Messiasverwachting in het boek Jesaja, en daarbij de betekenis van de profetieën voor Israël.
De lezing betreft de belofte van kinderen die geboren zullen worden (Jes. 7-11) en de betekenis van de Knecht van JHWH. Van belang zijn de tweevoudige roeping ten opzichte van Israël en de volken (Jes. 42:6; 49:6), de lijdende Knecht en ook de boodschapper die met de Geest vervuld is (Jes. 61). Hoe komt het dat de Joodse uitleg van de lijdende Knecht gewijzigd is in de middeleeuwen?
Opname 20 oktober in Nijkerk: https://www.youtube.com/watch?v=lv6GHpkcmlo
Een video over de vraag of Paulus zichzelf tegenspreekt in woord en gedrag. Hij verwerpt bepaalde Joodse (judaïstische) invloeden in de brief aan de Galaten, maar hij houdt zichzelf aan Joodse gewoonten. Dat blijkt in het boek Handelingen: besnijdenis van Timotheüs, het afleggen van geloften, zelfs het meedoen met de offerdienst in de tempel.
Is er tegenstrijdigheid of passen de benaderingen bij elkaar?
Opname 17 juni 2020 in Nijkerk: https://www.youtube.com/watch?v=S-6TZDXMeNw
Het Oude Testament is lange tijd geleden geschreven in een andere cultuur. Dat levert allerlei vragen op. Wisten de Israëlieten wel van een leven na de dood? Wat kunnen wij met de wetten die voor het leven in Kanaän bedoeld waren? Wie is met de Knecht in het boek Jesaja bedoeld?
Niet alleen christenen hebben vragen bij de uitleg, ook kritische buitenstaanders bevragen ons. Waarom bevat het Oude Testament zoveel passages met geweld? En kloppen de beschreven gebeurtenissen wel? Het is toch onmogelijk dat een volk van meer dan twee miljoen mensen door de woestijn zwierf? De stad Jericho was volgens de archeologen toch al verwoest voordat het volk Israël daar arriveerde?
Dit boek behandelt veertig vragen, verdeeld in zes categorieën:
Deel 1: Vragen over Bijbelboeken
1. Heeft Mozes de eerste vijf Bijbelboeken geschreven of stammen ze uit later tijd?
2. Uit welke tijd stamt het boek Job en is het historisch?
3. Is het boek Prediker een pessimistisch boek zonder hoop?
4. Zijn er drie Jesaja’s geweest die het Bijbelboek schreven?
5. Is het boek Daniël een profetie achteraf uit de tijd van de Makkabeeën?
Deel 2: Historische en archeologische vragen
6. Welk zondvloedverhaal is waar?
7. Waren er al kamelen in de tijd van Abraham?
8. Wie was Melchizedek?
9. Zijn er bewijzen gevonden dat de Israëlieten in Egypte leefden?
10. Waar lag de berg Sinai?
11. Wat is bekend over verbondssluitingen in de oudheid?
12. Was de tabernakel een verzonnen model van de tempel?
13. Was het volk Israël te groot voor de tocht door de woestijn?
14. Was Jericho al een ruïne in de tijd van Jozua?
15. Heeft David Goliath verslagen?
16. Waar zijn de tien stammen gebleven?
Deel 3: Godsdienstige vragen
17. Waarom hoefden de vrouwen en kinderen niet naar de tempel te gaan?
18. Hoe was de positie van vrouwen in het gezinsleven?
19. Waarom ligt er zoveel nadruk op zegen en vloek?
20. Hoe zag de muzikale eredienst in de tempel er uit?
21. Geloofden de Israëlieten in een leven na de dood?
22. Hoe zagen de Israëlieten ziekte en genezing?
23. Wat betekenen de woorden ziel, geest en lichaam?
24. Hoe ontwikkelde de Messiasverwachting zich?
25. Wie is de Knecht des HEEREN volgens joden en christenen?
26. Wat houdt het nieuwe verbond in?
Deel 4: Ethische vragen
27. Gaf God wetten die niet goed waren (Ezech. 20:25-26)?
28. Waarom mochten de Israëlieten de Kanaänieten uitroeien?
29. Is het Oude Testament een wreed boek? (‘Oog om oog’ en de Bergrede)
30. Mogen mensen elkaar het kwade toewensen (zgn. vloekpsalmen)?
Deel 5: Actualiteit voor ons
31. Wat betekenen de scheppingsverhalen voor ons?
32. Wat kunnen wij nu nog met de wetten van Mozes?
33. Geldt Israëls omgang met vreemdelingen ook voor ons?
34. Wat betekenen het sabbatsjaar en het jubeljaar voor ons?
35. Wat betekenen de profetieën over de toekomst van Israël voor ons?
36. Wat hebben wij aan het Oude Testament? Is het NT niet genoeg?
Deel 6: Tekstoverlevering van het Oude Testament
37. Hoe betrouwbaar is de Hebreeuwse tekst?
38. Wat is de waarde van de Griekse Septuaginta?
39. Wat is de betekenis van de Dode Zeerollen?
40. Mochten latere schrijvers teksten wijzigen?
Preekschets voor de Israëlzondag op 6 oktober 2019. Gepubliceerd op de website van het Centrum voor Israëlstudies.
http://hetcis.nl/wp-content/uploads/2019/06/Preekschets-Deut-30-Israelzondag-2019.pdf
Artikelen in De Waarheidsvriend, 26 februari 1998, pag. 141-142 en 5 maart 1998, pag. 159-160.
Lezing op predikantencontio van de Gereformeerde Bond op 8 januari 1998. Afgedrukt in De Waarheidsvriend 29 januari 1998, pag. 73-74; 5 februari, pag. 89-90; 12 februari, pag. 107-108.
M.J. Paul, ‘De dienst der genezing en ziekenzalving’ in L.N. Rottier (Woord vooraf) e.a., Gezondheid en ziekte. Kampen: De Groot Goudriaan, 2001, 21-39.
Inleidingen op de themadag van Christelijke Hogeschool De Driestar te Gouda.
‘Het Israël van God in Galaten 6’, StudieBijbel Magazine 8 (juni 2015) 8-11.
Bespreking van Gal. 6:16 ‘vrede en barmhartigheid zij over hen en over het Israël van God’.